Alleen voor die gezellige naam zou je Plovdiv bezoeken, gewoon uit nieuwsgierigheid. Maar als je even googelt zie je al snel dat de 8.000-jaar oude stad heel veel heeft om naar af te reizen. En hoewel we na een niet zo geslaagd bezoek aan Sofia min of meer besloten om met deze zomerse temperaturen geen drukke steden meer te bezoeken, zwichten we voor Bulgarije ’s tweede stad én de Culturele hoofdstad van Europa in 2019.
We parkeren op een 24-uurs bewaakte parkeerplaats, op een half uur wandelen van het centrum. Over het algemeen proberen we zo veel mogelijk op gratis plekken te overnachten, maar tijdens een bezoek aan een grote stad vinden we het toch wel fijn als we ons geen zorgen hoeven te maken over de camper. Of de corpulente, oude bewaker veel kan uitrichten bij gedonder vraag ik mij af, maar het is fijn dat iemand een oogje in het zeil houdt.
Openluchtmuseum
En dus wandelen we gedrieën ontspannen naar het centrum. Het oude hart van Plovdiv is de belangrijkste trekpleister van de stad. Je vindt er onder andere het 2e eeuws Romeinse amfitheater dat nog ’s zomers nog altijd gebruikt wordt voor voorstellingen, het etnografisch museum dat voor de prachtige façade en binnentuin alleen al een bezoek waard is en de Nebet Tepe waar je een wijds uitzicht op de stad hebt. De smalle, steile straten zijn met grote en kleine keien geplaveid (dus niet bezoeken met gammel schoeisel) en de 19e-eeuwse traditionele huizen zijn werkelijk schitterend gedecoreerd. Je waant je in een openluchtmuseum.
Kunst
Wij brengen de meeste tijd door in de aangrenzende wijk, Kapana, ook wel het ‘creative district’ genoemd vanwege de vele kunstenaars en galerieën. In een van de smalle straatjes stuiten we op het atelier van Inna Stefanova. Sinds vorig jaar juni heeft ze een kleine werkplaats/winkel in hartje centrum waar ze haar doeken maakt en verkoopt. Ze vertelt ons dat ze haar baan als wellnessmanager in een fitcentrum zo zat was dat ze besloot om na tien jaar het roer om te gooien. Een opleiding heeft ze niet gevolgd, ze is volledig autodidact. Hoewel het de afgelopen maanden pittig is geweest voor haar als jonge ondernemer, heeft ze niet bij de pakken neergezeten, maar de tijd vooral gebruikt om veel te schilderen. We zijn de eerste toeristen in Plovdiv die na lange tijd haar kleine werkruimte bezoeken. Op slag verliefd zijn we op het schilderij in haar etalage en ondanks dat we geen idee hebben waar we het doek de rest van de reis in de camper moeten laten, besluiten we het toch te kopen.
Free walking tours Plovdiv
In Kapana zien we overal prachtige street art, iets waar ik altijd vrolijk van word. Tijdens een citytrip probeer ik meestal wel iets dergelijks te gaan bekijken. In Plovdiv kan ik mijn hart ophalen, want hier hebben elektriciteitskasten, luiken, gevels, tunnels, culturele gebouwen, scholen en zelfs containers een kleurrijke gedaanteverwisseling ondergaan. Daar wil ik meer over weten en tijdens een korte zoektocht op internet stuit ik op de Graffiti en Street Art Tour van Free Walking Tours Plovdiv. Ik leg contact en de volgende dag kunnen we al op pad. We ontmoeten gids Adelina bij het stadhuis van Plovdiv. Samen met een paar collega’s heeft zij de tour een aantal jaar geleden zelf samengesteld en is dus de aangewezen persoon om ons meer te vertellen over de straatkunst van haar stad.
Straatkunst vs graffiti
Adelina neemt ons meteen mee naar het Drama Theater. Dankzij het Street Art Festival in 2013 is de achterkant van het gebouw een echt kunstwerk. Maar liefst negen prominente Bulgaarse street art kunstenaars werkten er ruim een week aan. Dat street art dus niet hetzelfde is als graffiti legt Adelina haarfijn uit. Waar graffiti illegaal is (en daarom anoniem) en vooral bedoeld is om een territorium te claimen, is street art daarentegen toegestaan, in opdracht van een organisatie of instelling om een lelijke muur weer aantrekkelijk te maken en voorbijgangers te vermaken. Je herkent echte street art dus altijd aan een datum en signatuur, de kunstenaar is tenslotte (terecht) trots op zijn kunstwerk.
Jaren ‘60
Street art in Plovdiv is niet iets dat in dit decennium is ontstaan. Al in de jaren ’60 kende de stad vijf grote kunstenaars die zich bezighielden met buitenkunst, het zogenaamde graffito. Een kunstvorm waarbij grote delen muur bedekt werden met verschillende lagen en kleuren cement waar de kunstenaar vervolgens zijn werk in kraste. Dit was een bijzonder secuur en arbeidsintensief proces omdat de kunstenaar aan een stuk door moest werken om te voorkomen dat het cement droogde en dus niet meer te bewerken viel. De bekende kunstenaar Dimitro Karov werkte 24 uur non-stop aan zijn meesterwerk ‘The horsecarriage’ terwijl zijn vrouw en muze niet van zijn zijde week en hem voorzag van eten en drinken. Het schijnt dat zijn liefde voor haar zo groot was dat hij haar afbeelding in al zijn kunstwerken liet terugkomen. De kunstenaars van toen kenden minder artistieke vrijheid dan hun collega’s van vandaag de dag. Destijds bepaalde het communistische regime wat er afgebeeld moest worden, vaak was dat een verwijzing naar een belangrijke religieuze of historische gebeurtenis.
Kleur
De twee uur met Adelina van Free Walking Tour Plovdiv vliegen voorbij. Ze weet ongelooflijk veel te vertellen over haar stad en de geschiedenis van de street art en ik had makkelijk een aantal pagina’s kunnen vullen met wat we allemaal te weten zijn gekomen. Welke street art artiesten belangrijk zijn voor Plovdiv bijvoorbeeld. Wat de gemeente doet om graffiti tegen te gaan. Of hoe het komt dat de wijk Kapana de street art zo innig omarmd heeft. En dat is meteen het leuke van zo’n wandeltocht. Een stad kruipt onder je huid, gaat extra leven en krijgt in het geval van Plovdiv extra veel kleur!
